Skip to main content

સામવેદ | સંપૂર્ણ વૈદિક યુગ | વૈદિક સાહિત્ય | ઇતિહાસ વૈદિકકાળ | વૈદિક ધર્મ અને સંસ્કૃતિ | વેદો

❃ સામવેદ | સંપૂર્ણ વૈદિક યુગ | વૈદિક સાહિત્ય | ઇતિહાસ વૈદિકકાળ | વૈદિક ધર્મ અને સંસ્કૃતિ | વેદો 


» Part 6: 

વૈદિક સાહિત્ય: 

✔ સામવેદ:

➜ સામવેદમાં સામ એટલે ગાન (ગીત).

➜ સંસ્કૃત ભાષામાં સામ એટલે મધુર સંગીત.

➜ સામવેદનો અર્થ એવો પણ થાય છે કે જેના મંત્રોનું ગાયન પણ થઈ શકે અને સંગીતમય પણ હોય.

➜ યજ્ઞ, અનુષ્ઠાન કે હવન સમયે સામવેદના મંત્રોનું ગાન કરવામાં આવે છે.

➜ સામવેદ ચારેય વેદોમાં સૌથી નાનો ગ્રંથ છે.

➜ સામવેદ ચાર વેદોમાં ત્રીજા વેદ તરીકે ઓળખાય છે.

➜ સામવેદમાં 1875 મંત્રો છે.

➜ સામવેદમાં મૂળરૂપે 99 મંત્રો છે, બાકીના મંત્રો ઋગ્વેદ માંથી લેવામાં આવ્યા છે.

➜ સામવેદ મધુર મંત્રોનો સંગ્રહ છે. 


➜ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ ગીતામાં કહ્યું છે કે "वेदानां सामवेदोऽस्मि।" એટલે કે "વેદોમાં સામવેદ હું છું".

➜ સામવેદના મુખ્ય આરાધ્યક દેવતા સૂર્યદેવ છે. આમાં મુખ્યત્વે સૂર્યદેવની સ્તુતિના મંત્રો છે, પરંતુ તેમાં ઈન્દ્ર અને સોમદેવનું પણ વર્ણન જોવા મળે છે.

➜ સામવેદના પ્રથમ દ્રષ્ટા જૈમિની, વેદવ્યાસના શિષ્ય હતા. 


➜ ભારતીય સંગીતમાં સામવેદએ મહત્વનું યોગદાન આપ્યું છે.

➜ ગીત સંગીતમાં સામવેદ અગ્રણી માનવામાં આવે છે.

➜ આર્યકાલીન સમયમાં સામવેદના શ્લોકો આર્યો દ્વારા ગાવામાં આવતાં હતાં. 


➜ સામવેદની ગાવાની પદ્ધતિનું વર્ણન "નારદિયા શિક્ષા" ગ્રંથમાં જોવા મળે છે, જે આધુનિક ભારતીય સંગીતમાં "સા રે ગા મા પ ધ નિ સા" તરીકે ઓળખાય છે.

➜ જે આ "સા રે ગા મા પ ધ નિ સા" એવા સાત સ્વરોની ઉત્પતિ સામવેદ માંથી થઈ છે.

➜ તેથી આ વેદને ભારતીય સંગીતનો જન્મદાતા વેદ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

➜ સામવેદને ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત અને નૃત્યનું મૂળ માનવામાં આવે છે.

➜ સામવેદને "સંગીતની ગંગોત્રી" કહેવામાં આવે છે.

➜ દ્રુપદરાગ જે સામવેદમાં છે, જે તાનસેને ગાયો હતો.

➜ સામવેદ જ્ઞાનયોગ, કર્મયોગ અને ભક્તિયોગનો ત્રિવેણી સંગમ છે.

➜ સામવેદ અને ઋગ્વેદને પતિ-પત્નીના યુગલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. 


➜ સામવેદને ઋગ્વેદનો ઉત્તરાધિકારી માનવામાં આવે છે.

➜ સામવેદ ઋગ્વેદની ૠચાઓનું ગાયન કરવા માટે રચાયેલો છે.

➜ સામવેદ ત્રણ ભાગમાં જોવા મળે છે: પ્રથમ ભાગમાં ઋગ્વેદના મંત્રો, બીજા ભાગમાં સામવેદના મંત્રો અને ત્રીજા ભાગમાં યજુર્વેદના મંત્રોના ગાયનનો સંગ્રહ.

➜ સામવેદની આ ઋચાઓ લય અને રાગ સાથે ગવાય છે.

➜ સામવેદના મંત્રોનું ગાયન કરનાર પુરોહિતને "ઉદગાતા" કે "ઉદ્ગીથ" કહેવામાં આવે છે.

➜ સામવેદનો ઉપવેદ "ગંધર્વ વેદ" છે. 


➜ સામવેદ સંહિતાના બે ભાગ છે: (1) આર્ચિક (2) ગાન.

➜ સામવેદની ત્રણ શાખાઓ છે: (1) કૌથુમીય (2) રાણાયનીય (3) જૈમિનીય 


➜ સામવેદના બે બ્રાહ્મણ ગ્રંથો છે: (1) પંચવિશ બ્રાહ્મણ (2) ષડ્વિશ બ્રાહ્મણ.

➜ સામવેદના બે ઉપનિષદ છે: (1) છાંદોગ્ય ઉપનિષદ (2) કેનોપનિશદ (તલવકાર ઉપનિષદ). 


➜ છાંદોગ્ય ઉપનિષદ એ દસ સૌથી જૂના (પ્રાચીન) ઉપનિષદોમાં નવમાં નંબરનો અને સૌથી મોટો ગ્રંથ છે. આ ઉપનિષદ બ્રાહ્મણ જ્ઞાન માટે સૌથી વધુ પ્રચલિત છે. 


➜ વેદોમાં સૌથી વધારે શાખાઓ સામવેદની છે, સામવેદની 1001 શાખાઓ છે. 


➜ જેમ ઋગ્વેદના મંત્રોને ઋચા અને યજુર્વેદના મંત્રોનો યજુસ કહેવામાં આવે છે, તેમ સામવેદના મંત્રોને સામાનિ કે સામ કહેવામાં આવે છે.

➜ ઋગ્વેદમાં 21 જગ્યાએ સામાનિ (સામ) શબ્દનો ઉલ્લેખ જોવા મળે છે.

➜ સામવેદનો ઉલ્લેખ ઋગ્વેદમાં પણ જોવા મળે છે, તે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં પ્રથમ સ્થાન ધરાવે છે, પરંતુ તે વેદોમાં ત્રીજા સ્થાને છે. 


.................................................

.................................................

સામવેદ

ઋગ્વેદ

યજુર્વેદ

અથર્વવેદ

સામવેદ in gujarati

સામવેદ વૈદિક સાહિત્ય

વૈદિક સાહિત્ય

ભારતીય સંસ્કૃતિ

ઇતિહાસ

સામવેદ ઇતિહાસ

સંગીતનો વેદ

ૠષાઓ

મંત્રો

બ્રાહ્મણ ગ્રંથો

આરણ્યકો

સામવેદ ગુજરાતી

વેદોમાં સામવેદ હું છું

ઉપનિષદો

ચાર વેદ in gujarati

સૌથી જૂનો વેદ

યજુર્વેદ pdf

અથર્વવેદ ની માહિતી

ઋગ્વેદ શ્લોક

અથર્વવેદ સંહિતા

ભારતના પ્રાચીન વેદ - ઋગ્વેદ, યજુર્વેદ, સામવેદ, અથર્વવેદ.

ગાયનનો વેદ

વેદો ઉપનિષદો

પ્રાચીન ગ્રંથો

વૈદિક યુગ આર્ય સંસ્કૃતિ

વૈદિક યુગ

સામવેદ ઉદ્ગાતાનો વેદ

ચાર વેદ pdf in gujarati

Samaved Gujarati ma pdf

Samaved

Samaveda

Sam Ved in Gujarati 

Sam Veda in Gujarati

Samaveda in Gujarati

Rugved

Rugveda

Atharvaveda

Yajurved

Yajurveda

Upanishad

Ved

Read ved puran

Samaveda Samhita

Samaveda Mantra

Hindu Book Of Music - Samaveda

Veda of Chants

Rigveda, Samaveda, Yajurveda, Atharvaveda

History Vedic literature

Third Veda

Music Veda

Music ved

Vedic Sanskrit 


Popular Posts

ગુજરાતનો ઇતિહાસ | મૈત્રક યુગ | Gujarat No Itihas

★ મૈત્રક યુગ: • સ્થાપક: ભટ્ટાર્ક • અંતિમ શાસક: શિલાદિત્ય સાતમો • લોકપ્રિય શાસક: ગૃહસેન • રાજધાની: વલ્લભી • શિવ ધર્મના આરાધ્યક (તમામ ધર્મને માન્યતા) • શાસન સમય: ઈ. સ. 470 થી ઈ. સ. 788 ❃ ગુજરાતના આધારભૂત ઇતિહાસની શરૂઆત વલ્લભીથી થાય છે. ❃ સેનાપતી ભટાર્ક ગુપ્ત સામ્રાજ્ય હેઠળ સૌરાષ્ટ્ર ઉપખંડનો રાજ્યપાલ હતો. ❃ મગધમાં ગુપ્ત વંશનું સામ્રાજ્ય નબળું પડતા ગુજરાતમાં સેનાપતિ ભટ્ટાર્કે મૈત્રક વંશની સ્થાપના કરી હતી અને રાજધાની વલભીપુર ને બનાવી હતી. ❃ મગધના ગુપ્ત સામ્રાજય માંથી સેનાપતિ ભટાર્કે ગુજરાતને મુક્ત કરાવ્યું હતું, તેથી તેઓ " ગુજરાતના ઈતિહાસ પુરુષ " તરીકે ઓળખાઈ છે. ❃ મૈત્રકો વલ્લભીપુરથી પોતાનું શાસન ચલાવતા હતા. ❃ વલ્લભીએ સંસ્કૃત નામ છે, સંસ્કૃતમાં તેમનો અર્થ " ઝરૂખો " એમ થાય છે. જેને પ્રાકૃત ભાષામાં " વલહિ " તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ❃ વલ્લભીનો અર્થ " છાપરું " એમ થાય છે. બ્રિટિશ શાસન વખતે વલ્લભી " વળા " તરીકે ઓળખાતું હતું. વલ્લભીપુર હાલ ભાવનગર જિલ્લામાં આવેલ છે. જે " ઘેલો " નદીના કિનારે આવેલું છે. ❃ મૈત્રક વંશના પ્રથમ બે શાસકો, ભટાર્ક અ...

ગુજરાતનો સંપૂર્ણ ઇતિહાસ ઈશ્વર પાડવી

❃ ગુજરાતનો સંપૂર્ણ ઇતિહાસ ઈશ્વર પાડવી: => દરેક સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા માટે ઉપયોગી => સંપૂર્ણ પરીક્ષાલક્ષી માહિતી => ગુજરાતના ઇતિહાસના બધા બનાવોની માહિતી => GPSC, GSSSB, GPSSB, PI/PSI, કોન્સ્ટેબલ - પોલીસ, બિન સચિવાલય ક્લાર્ક, તલાટી વગેરે જેવી અન્ય સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા માટે ઉપયોગી. ~ પ્રાચીન ગુજરાત ~ મધ્યકાલીન ગુજરાત ~ અર્વાચીન ગુજરાત => પ્રાચીન ગુજરાત: • ગુજરાત: ઐતિહાસિક પરિચય • પ્રાગ - ઐતિહાસિક કાળ • સિંધુ અથવા હડપ્પીય સભ્યતા • પ્રારંભિક ઐતિહાસિક કાળ • મૌર્યકાળ • અનુમૌર્યકાળ અથવા મૌર્યત્તરકાળ • ગુપ્ત સામ્રાજ્ય • ગુજરાતમાં મૈત્રક શાસન • અનુમૈત્રકકાળ • ગુજરાતમાં સોલંકી વંશ • સોલંકી વંશનો પ્રતાપી રાજા સિદ્ધરાજ જયસિંહ • સોલંકી વંશ: ગુજરાતનો સુવર્ણયુગ • વાઘેલા સોલંકી વંશ • સુદર્શન તળાવનો ઈતિહાસ  => મધ્યકાલીન ગુજરાત: • ગુજરાતમાં મુસ્લિમ સત્તા • દિલ્લી સલ્તનતની ગુજરાતમાં સત્તા • ગુજરાત સલ્તનત યુગ • મુઘલ યુગ • અકબરના સમયમાં ગુજરાત • જહાંગીરના સમયમાં ગુજરાત • શાહજહાં • ઔરંગઝેબ • ગુજરાતમાં મરાઠાઓ • અંગ્રેજોનો ગુજરાતમાં પગપેશારો  => આર્વાચીન: • આર્વાચીન યુગનો ઉદય • 185...

રામસર સાઈટ | ભારતના સ્થળોનો રામસર સાઈટમાં સમાવેશ

રામસર સાઈટ: ❃ પર્યાવરણની દ્રષ્ટિએ અનોખું સ્થાન અને ખૂબ અલગ હોઈ તેવો આદ્ર ભૂમિ (ભેજવાળા સ્થળો) ને રામસર સાઈટ તરીકે પસંદ કરવામાં આવે છે. ❃ રામસરએ એક આંતરરાષ્ટ્રીય સંધિ છે. રામસર કંઝર્વેશન ભેજવાળી જમીનમાં સજીવોનું વૈવિધ્ય ધરાવતા સ્થળોને સંરક્ષિત કરવાની ભલામણ કરે છે. ❃ વિશ્વભરના પક્ષીઓની અનેક પ્રજાતિઓ ઋતુ પ્રમાણે વિવિધ દેશોમાંથી સ્થળાંતર (પ્રવાસ) કરે છે, ઈ. સ. 1960માં દશકમાં પ્રવાસી પક્ષીઓ વેટલેન્ડ પર આવતાં હોય તેમના સંરક્ષણ અને સંવર્ધન માટે વિવિધ દેશો વચ્ચે મંત્રણા થઈ હતી. ❃ ત્યાર બાદ ઈ. સ. 1971માં ઈરાનના રામસર ગામે વિવિધ દેશોના નિષ્ણાતો વચ્ચે સંધિ થઈ, જેથી આ સંધિ " રામસર " તરીકે ઓળખાવા લાગી હતી. ❃ ભારતમાં સૌપ્રથમ રામસર સાઈટ તરીકે ઈ. સ. 1981માં ઓરિસ્સાનું ચિલ્કા સરોવર અને રાજસ્થાનનું કેવલાદેવ રાષ્ટ્રિય ઉદ્યાન નો સમાવેશ થયેલો છે. ❃ અત્યાર સુધીમાં ભારતનાં કુલ 49 સ્થળો નો રામસર સાઈટ તરીકે સમાવેશ થયેલો છે. ❃ દર વર્ષે 2 ફેબ્રુઆરીના દિવસે વર્લ્ડ વેટલેન્ડ ડે (આદ્ર ભૂમિ દિવસ) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ❃ ગુજરાતમાં અત્યાર સુધીમાં કુલ 4 સ્થળો નો સમાવેશ રામસર સાઈટ તરીકે થયેલો છે. ❃ વર્ષ 20...

ગુજરાતનો ઇતિહાસ | મૌર્ય યુગ તથા અનુમૌર્ય યુગ | ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય | બિંદુસાર | સમ્રાટ અશોક | મહાક્ષત્રપ રુદ્રદામા | Gujarat No Itihas

★ મૌર્ય યુગ : ❃ ગુજરાતનો પ્રમાણિત ઈતિહાસ મૌર્ય કાળથી શરૂ થાય છે.  ❃ મૌર્ય રાજવંશ પ્રાચીન ભારતનો એક શક્તિશાળી રાજવંશ હતો. ❃ મૌર્ય એ સંસ્કૃત શબ્દ છે, હિમાયાલની મોરિય (મૌર્ય) નામની પ્રાચીન જાતિના રાજા ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય હતો. ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય: ❃ ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યએ ચાણક્ય (વિષ્ણુગુપ્ત / કૌટિલ્ય)ની મદદથી મગધના નંદ વંશના શાસક ધનાનંદ ની હત્યા કરી મગધમાં મૌર્ય વંશનું શાસન સ્થાપ્યું હતું. ❃ તેની રાજધાની પાટલીપુત્ર હતી. ❃ ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય અને યુનાની રાજા સેલ્યુક્સ નિકેટર વચ્ચે યુદ્ધ થયું હતું, જેમાં સેલ્યુક્સ નિકેટરની હાર થતાં સંધિ કરવી પડી હતી. ❃ સેલ્યુક્સ નિકેટરે પોતાની પુત્રીના લગ્ન ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય સાથે કરવા પડ્યા હતા. ❃ સેલ્યુક્સ નિકેટરે 500 હાથીઓ સંધિ પ્રમાણે ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યને આપવા પડ્યા હતા, તેમજ સંધિ અનુસાર સેલ્યુકસ નિકેટરે અર્કોસિયા (કન્ધાર), પરોપનિસડે (કાબુલ) પ્રાંત તેમજ ગેડ્રોસિયાનો (બલૂચિસ્તાન) વિસ્તાર ચંદ્રગુપ્તને આપ્યા હતા. ❃ સેલ્યુક્સ નિકેટરે પોતાનો રાજદૂત મેગેસ્થનીઝ ને ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યના દરબારમાં મોકલ્યો હતો, ત્યા તેમણે " ઈન્ડિકા " ગ્રંથનુ નિર્માણ કર્યુ હતુ. ચંદ્રગુપ...

સંપૂર્ણ સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિ | હડપ્પા સંસ્કૃતિ | રંગપુર, લોથલ, ધોળાવીરા, કુંતાસી, રોઝડી, સુરકોટડા વગેરે.

❃ પુરાતત્વીય સ્થળો | સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિ: 1. રંગપુર ➥ સ્થળ: ધંધુકા (અમદાવાદ) ➥ નદી: સુકભાદર નદી કિનારે. ➥ શોધક: માધોસ્વરૂપ વત્સ (એમ. એસ. વત્સ) ➥ વર્ષ: 1931  ➥ શોધખોળ: કાળા અને લાલ મણકા ધરાવતી થાળીઓ તેમજ મોટા ગળાની બરણીઓ. ખેતી, અનાજનો મોટો જથ્થો, બાજરી, જુવાર મળ્યા. ➥ રંગપુર ગુજરાતમાંથી મળી આવેલું પ્રથમ હડપ્પીય સ્થળ. ➥ આઝાદી પછી ગુજરાતમાંથી હડપ્પીય સંસ્કૃતિના સૌથી વધુ અવશેષો રંગપુર માંથી મળી આવ્યા છે.  ★ રંગપુર માંથી મળી આવેલ અવશેષો: ➥ મણકા બનાવવાનું કારખાનું. ➥ સ્નાનખંડ, માટીના વાસણો. ➥ કાચી ઈંટોનો બનેલો કિલ્લો. ➥ આયોજનબદ્ધ રસ્તાઓ, હાથી દાંતની વસ્તુઓ, ચોખાનાં ફોતરા. ➥ માટીની પકવેલી બંગડીઓ, કાંગરીવાળા વાડકા, લાંબી ડોકવાળી તેમજ લંબગોળ ઘાટની બરણીઓ, મલકા ઘાટની હાંસવાળી અને કાંગરી વિનાની થાળી.  2. લોથલ ➥ સ્થળ: સરગવાલા, ધોળકા (અમદાવાદ) ➥ નદી: લીંબડી ભોગાવો નદી કિનારે. ➥ શોધક: અસે. આર. રાવ ➥ વર્ષ: 1954 ➥ લોથલ ધોળકા તાલુકામાં સાબરમતી અને ભોગાવો નદીની વચ્ચે આવેલું છે.  ➥ લોથલનો અર્થ " મરેલાનો ટેકરો " (લાશોનો ઢગલો). ➥ લોથલ દુનિયાનું સૌથી પ્રાચીન ડોકયાર્ડ છે. ➥ એસ. આર. રાવ...
Ahir Career Academy Copyright © 2022