❃ ભારતનું બંધારણ | ઉદભવ અને વિકાસ | સંપૂર્ણ ભારતનું બંધારણ ભાગ-3   ★ Part: 3 ભારતીય બંધારણ - ઉદભવ અને વિકાસ   » ભારતમાં બ્રિટીશ તાજનું શાસન (1858-1947):   ✔ ભારત શાસન અધિનિયમ, 1919: ➜ Indian Government Act, 1919. ➜ મોન્ટેગ્યુ ચેમ્સફર્ડ સુધારો, 1919. ➜ ભારત શાસન અધિનિયમ, 1919ને "મોન્ટેગ્યુ ચેમ્સફર્ડ સુધારા" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ➜ આ સમયે મોન્ટેગ્યુ ભારતીય રાજ્યના સચિવ (સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ) અને ચેમ્સફર્ડ વાઈસરોય હતા. ➜ આ કાયદા અંતર્ગત ભારતમાં સત્તાના વિષયોની વહેંચણી બે ભાગમાં કેન્દ્ર અને પ્રાંતો વચ્ચે કરવામાં આવી. ➜ કેન્દ્રીય અને પ્રાંતીય એમ બે યાદી અસ્તિત્વમાં આવી. ➜ પ્રાંતીય યાદી બે ભાગમાં વહેંચાઈ, હસ્તાંતરિત વિષયો તેમજ આરક્ષિત વિષયો. ➜ હસ્તાંતરિત વિષયો પર પ્રાંતના ગવર્નર અને પ્રાંતની કરોબરી પરિષદે પ્રાંતની વિધાન પરિષદને આધીન રહીને વહીવટ કરવાનો હતો, પરંતુ આરક્ષિત વિષયો પર આવી કોઈ જોગવાઈ ન હતી. ➜ તેથી આ પ્રકારની શાસન વ્યવસ્થા " દ્વૈધશાસન પ્રણાલી " તરીકે ઓળખાય. ➜ ભારત શાસન અધિનિયમ, 1919થી દેશમાં સૌપ્રથમવાર કેન્દ્રમાં દ્વિગૃહી શાસન વ્યવસ્થાની શરૂઆત થઈ. ➜ આવી દ્વીમુખી વ...

❃ ભારતનું બંધારણ | ઉદભવ અને વિકાસ | સંપૂર્ણ બંધારણ ભાગ - 2 ★ Part: 2 ભારતીય બંધારણ - ઉદભવ અને વિકાસ: » ભારતમાં તાજનું શાસન (1858-1947):   ✔ ભારત શાસન અધિનિયમ, 1858: ➜ Indian Government Act, 1858. ➜ ભારત શાસન અધિનિયમ, 1858ના કાયદાથી બ્રિટીશ કંપનીના શાસનની સમાપ્તિ અને તાજ શાસનની શરુઆત થઈ. ➜ આ કાયદો ભારતીય શાસનને ઉત્તમ બનાવવા માટેના કાયદા તરીકે પ્રસિદ્ધ થયો. ➜ કલકત્તને દેશની રાજધાની ઘોષિત કરવામાં આવી. ➜ સંપૂર્ણપણે કેન્દ્રીય સત્તાવાળું માળખું અપનાવાયું. ➜ કોર્ટ ઓફ ડાયરેક્ટર્સ અને બોર્ડ ઓફ કંટ્રોલ બંને દ્વારા ચાલતી દ્વેધશાસન પ્રણાલીને સમાપ્ત કરવામાં આવી. ➜ સંપુર્ણ ભારત બ્રિટીશ તાજની સત્તા હેઠળ આવી ગયું. ➜ ભારત અંગેના લેવાતા બધા જ નિર્ણયો બ્રિટીશ સંસદ દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલા નવા પદ "સેક્રેટરી ઓફ ઈન્ડિયા" (ભારત સચિવ)ને સત્તા સોંપવામાં આવી. ➜ ભારત શાસન અધિનિયમ, 1858 મુજબ, "સેક્રેટરી ઓફ ઈન્ડિયા" (ભારત સચિવ) અને "વાઈસરોય" તેમજ 15 સભ્યોવાળી "ભારતીય પરિષદ"નું સર્જન કરવામાં આવ્યું. ➜ ગવર્નર જનરલનું પદ સમાપ્ત કરી દેવામાં આવ્યું તેમજ તેની જગ્યાએ નવું પદ "...

★ ભારતનું બંધારણ ડૉ. શેહઝાદ કાઝી:  shehzad kazi Constitution ભાગ                     વિષય                   અનુચ્છેદ ભાગ 1:  સંઘ અને તેનું રાજ્યક્ષેત્ર ➜ અનુચ્છેદ 1-4 ભાગ 2:  નાગરિકતા  ➜  અનુચ્છેદ 5-11 ભાગ 3:  મૂળભૂત અધિકારો  ➜  અનુચ્છેદ 12-35 ભાગ 4:  રાજ્યનીતિના નિર્દેશક સિદ્ધાંતો  ➜  અનુચ્છેદ 36-51 ભાગ 5 - A:   મૂળભૂત ફરજો  ➜  અનુચ્છેદ 51(A) ભાગ 5:  સંઘ ➜ અનુચ્છેદ 52-151 ભાગ 6:  રાજ્ય ➜ અનુચ્છેદ 152-237 ભાગ 7: પહેલી સૂચિના ભાગ ખ ના રાજ્યો ➜ અનુચ્છેદ 238 (7મા બંધારણીય સુધારા 1956મા રદ) ભાગ 8:  કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો  ➜  અનુચ્છેદ 239-242 ભાગ 9:  પંચાયતો ➜ અનુચ્છેદ 243 ( A થી O સુધી) ભાગ 9 - A:  નગરપાલિકાઓ  ➜  અનુચ્છેદ 243 ( P થી ZG સુધી) ભાગ 9 - B:  સહકારી મંડળીઓ ➜ અનુચ્છેદ 243 ( ZH થી ZT સુધી) ભાગ 10:  અનુસૂચિત અને જનજાતીય ક્ષેત્ર ➜ અનુચ્છેદ (244 થી 2...